Mobiliteit

1 ‒ Wat is het probleem?

Investeringen in infrastructuur zijn essentieel om de bereikbaarheid, de economische ontwikkeling en de leefbaarheid van West-Vlaanderen op peil te houden. In de RCI-ranking (Regional Competitiveness Index), een benchmarking gespreid over 265 Europese regio’s, scoort de regio West-Vlaanderen Europees op infrastructureel vlak goed, maar is het wel de minst scorende regio binnen België. De provincie West-Vlaanderen is dan ook maar matig ontsloten via weg, spoor, luchtverkeer en binnenvaart. Dit blijkt ook uit de cijfers. In de voorbije legislatuur zijn de investeringen opvallend meer gestegen in de provincies van de Vlaamse ruit. Een inhaalbeweging voor West-Vlaanderen dringt zich op.

Op vlak van weginfrastructuur kampt de provincie West-Vlaanderen al vele jaren met een aantal mobiliteitsdossiers die maar niet opgelost raken. We maken hierbij een onderscheid tussen strategische projecten: projecten die van essentieel belang zijn voor de economische groei van de regio en optimalisatieprojecten: projecten die de mobiliteit in de regio in ruime mate kunnen verbeteren en die snel kunnen zorgen voor een betere ontsluiting en bereikbaarheid van de provincie. 

Strategische projecten:

• Verbinding Ieper-Westkust;
• Capaciteitsuitbreiding E403 Roeselare-Brugge;
• Ring Kortrijk: project K-R8 en aansluiting A19-R8.

Optimalisatieprojecten:

• Omvorming N49 Kust-Zelzate tot autosnelweg;
• Ondertunneling N31 doortocht Lissewege;
• Ringweg Oostende;
• Omleidingsweg Diksmuide;
• Mobiliteit in en om Tielt;
• Op- en afrittencomplex E17 Waregem (DDI).

2 ‒ Wat stelt Voka voor?

Realisatie strategische projecten:

Verbinding Ieper - Westkust

De gewestweg N8 van Ieper naar de Westkust heeft een groot aantal problemen die dringend moeten aangepakt worden: de slechte staat van het wegdek, de verkeersonveiligheid, de verkeersonleefbaarheid en de gebrekkige doorstroming.

Om deze problemen op te lossen moet er ingezet worden op een dubbel spoor. Er moet zo snel mogelijk werk gemaakt worden van de uitvoering van de geplande aanpassingswerken aan de bestaande N8 om te voldoen aan de doelstelling van de verkeersveiligheid langs de N8. Tegelijkertijd moet er ook een onderzoek opgestart worden naar een alternatieve verbindingsweg om te voldoen aan de doelstellingen van een vlotte verkeersdoorstroming en betere bereikbaarheid van de hele regio. Om deze doelstellingen te kunnen realiseren is er een alternatieve verbinding nodig waarbij er niet meer door de dorpen langs de N8 moet gereden worden. Hiervoor is nieuwe infrastructuur noodzakelijk. Alleen zo kan een vlotte betrouwbare verbinding tussen Ieper en Veurne worden bekomen die een degelijke ontsluiting van een hele regio mogelijk maakt. Dit is cruciaal om de verdere ontwikkeling, welvaart en economische groei van de Westhoek en bij uitbreiding West-Vlaanderen te kunnen garanderen. Om deze alternatieve verbinding te realiseren pleit Voka West-Vlaanderen voor de opstart van de procedure complexe projecten.

Capaciteitsuitbreiding E403

Doorheen de jaren is de E403 uitgegroeid tot de belangrijkste economische as van West-Vlaanderen. Ze verbindt immers de Noord-Franse metropool Lille en Wallonië met de West-Vlaamse centrumsteden Kortrijk, Roeselare en Brugge en met de haven van Zeebrugge als economische poort via de aansluitende N31. In Brugge sluit de E403 aan op de E40 richting kust en de Vlaamse ruit, in het zuiden sluit de E403 aan op de E17 richting Gent en Rijsel en de E42, die via Henegouwen voor een extra verbinding zorgt met het Brussels gewest. De E403 zorgt aldus voor een ideale ontsluiting van de provincie West-Vlaanderen.

Jammer genoeg komt deze troef meer dan ooit onder druk te staan. De autosnelweg wordt steeds drukker. Er zijn steeds vaker files en vertragingen. Vooral op de strook tussen Roeselare en Brugge, waar de E403 slechts uit twee rijvakken bestaat. Ook het grote aantal ongevallen op deze autosnelweg is een gevolg van de toegenomen trafiek. Bovendien wordt de E403 vaak als alternatieve route gebruikt bij ongevallen of wegversperringen op de E17, E40 of E42. Het Agentschap Wegen en Verkeer voerde reeds een eerste verkennende studie uit m.b.t. de capaciteit van de E403 en bracht hierbij ook al enkele prangende knelpunten op het traject Roeselare-Brugge in kaart. Momenteel wordt een update van de studie uitgevoerd.  

Voka West-Vlaanderen vraagt om het studiewerk versneld uit te voeren zodat er proactief kan worden ingegrepen. Economische activiteiten dienen zoveel als mogelijk gebundeld te worden langs groeiassen. De E403 is een belangrijke as waarrond de bedrijvigheid de laatste jaren fel is gegroeid en nog steeds toeneemt (vooral in Midden West-Vlaanderen). Om te vermijden dat die gunstige economische ontwikkeling wordt afgeremd, is een upgrade nodig van de bestaande infrastructuur via (onder meer) een verbreding van de E403 (aanleg van een derde rijvak in beide rijrichtingen) tussen Roeselare en Brugge.

Ring Kortrijk K - R8

De goede bereikbaarheid van Kortrijk en omgeving staat reeds jaren onder druk. De ring rond Kortrijk (R8) is nooit volledig afgewerkt. Zo is er tussen  de complexen Kortrijk-Oost en Hoog-Kortrijk een missing link. Het verkeer verloopt tussen beide punten via een weefstrook op de E17, tevens ook de ontsluiting van de R8 op de E17. Het complex Kortrijk-Oost is reeds langer haar verzadigingspunt voorbij. Dit belemmert toekomstige ruimtelijke ontwikkelingen en weegt op de leefbaarheid en bereikbaarheid van de omgeving. Ruimtelijke ontwikkelingen in de nabije toekomst zullen de problematiek alleen maar doen toenemen.  

Op het complex Kortrijk-Zuid (Hoog Kortrijk) takken heel wat wegen aan en af. Over een korte afstand dient er geweven te worden over verschillende rijstroken. Door de korte afstand dient dit bijzonder traag te gebeuren om geen onveilige situaties uit te lokken. Dit zorgt voor structurele opstoppingen in spitsmomenten met impact tot op de E17. Bijkomend werd ook het noordelijk deel, grenzend aan Kuurne en Harelbeke, van de R8 nooit volledig gerealiseerd. Deze situatie leidde in het verleden al vaak tot ernstige verkeersongevallen en een sterke verkeersopstroppingen. Het op- en afrittencomplex E17/E403 werkt eveneens niet optimaal, beter gekend als de verkeerswisselaar Aalbeke.

Momenteel ligt een startnota ‘Gewestelijk ruimtelijk uitvoeringsplan K-R8’ klaar met als doelstelling de optimalisatie van de verkeerscomplexen Kortrijk-Zuid en Kortrijk-Oost. Het GRUP moet een antwoord bieden op de toenemende verzadiging en de dreigende verkeerscongestie en -onveiligheid op het hoger gelegen wegennet. De missing link tussen Kortrijk-Zuid en Kortrijk-Oost wordt hierbij eveneens onderzocht. Het onderzoek gaat echter uit van de realisatie van het complex Kortrijk-West (aansluiting A19/R8), de realisatie van het noordelijk deel van de R8 (ter hoogte van Kuurne en Harelbeke) en de optimalisatie van het complex E17/E403 (verkeerswisselaar Aalbeke). Tegelijk lopen een aantal andere processen zoals de studie voor de broodnodige  Hoogwaardige Openbaar Vervoersverbinding tussen het centrum van Kortrijk en Hoog-Kortrijk, het regionaal mobiliteitsplan voor de vervoersregio, etc.

Willen we de bereikbaarheid en de leefbaarheid van Kortrijk en omstreken op peil houden, dan moet er prioritair geïnvesteerd worden in nieuwe infrastructuur. Het voorliggende gewestelijk ruimtelijk uitvoeringsplan ‘K-R8’ dient succesvol doorlopen en afgerond te worden binnen de nieuwe legislatuur. Er dient een oplossing gedefinieerd te worden voor de complexen Kortrijk-Oost en Kortrijk-Zuid (Hoog  Kortrijk), alsook voor de verbinding tussen beide complexen. Parallel dient er werk gemaakt te worden van de noordelijke ontsluiting van de R8 (dit moet samen met de realisatie van het Kanaal Bossuit-Kortrijk worden bekeken), de aansluiting A19/R8, het complex E17/E403 (Aalbeke) en de verbinding tussen het centrum van Kortrijk en Hoog-Kortrijk via hoogwaardig openbaar vervoer.

Aansluiting A19 - R8

De aansluiting van de A19 met de R8 in Kortrijk staat sinds jaar en dag gekend als één van de zwartste schakels in de regio. Al decennialang worden plannen gemaakt om dit complex opnieuw in te richten, met een zogenaamde trompetaansluiting. De bestaande verkeerlichten zouden door dit nieuw complex vervangen worden waardoor het kruisende verkeer op een veel vlottere en veiligere manier kan verlopen. De voorafgaande procedure liep reeds enkele keren vertraging op. Zo is er op heden nog geen archeologienota of omgevingsvergunning. Ook de grondverwerving is nog niet rond. De kredieten voor de grondverwerving liggen vast, voor de effectieve realisatie is nog niets vastgelegd. De aansluiting van de R8 met de A19 is belangrijk om Zuid-West-Vlaanderen optimaal te ontsluiten met de Westhoek en het noorden van West-Vlaanderen.

Voka West-Vlaanderen wil dan ook dat er versneld werk gemaakt wordt van de realisatie van de aansluiting van de A19 met de R8. De administratieve procedures die voorafgaan aan de realisatie moeten nauwgezetter en sneller uitgevoerd worden. De nodige middelen voor de effectieve uitvoering moeten vastgelegd worden.

Realisatie optimalisatieprojecten:

Ontsluiting haven Zeebrugge

Bijna 70% van de goederen van en naar de haven van Zeebrugge wordt vervoerd via de weg. Het blijft voor de haven van Zeebrugge dus zonder meer een belangrijke transportmodus. In afwachting van een betere ontsluiting via de binnenvaart en betere spoorverbeteringen, zal dit nog een hele tijd zo blijven. Daarom is een goede ontsluiting via de weg absoluut noodzakelijk. Dankzij de realisatie van de A11 en een aantal werken op de N31 is de ontsluiting van de haven reeds verbeterd, maar er blijven toch nog een aantal knelpunten over, zoals de doortocht (ondertunneling) N31 van Lissewege) en de ontsluiting van de Transportzone via de realisatie van het Hollands Complex Zwankendamme.

Apzi-Voka dringt aan op de spoedige realisatie van beide missing links. Apzi-Voka vraagt ook de beloofde omvorming van de N49 tot autosnelweg uit te voeren.

De N49 loopt van Knokke-Heist tot Antwerpen. Het wegvak tussen Antwerpen en Zelzate is al omgebouwd tot autosnelweg E34. Voor het wegvak tussen Zelzate en de kust moet dit nog gebeuren. Die omvorming is al lang beloofd, maar nog steeds niet gerealiseerd. Er zijn nog verschillende verkeerslichten, wat voor gevaarlijke situaties zorgt. De omvorming van de N49 tot een echte autosnelweg zal het interportuair verkeer tussen Zeebrugge en Antwerpen vlotter maken, alsook de bereikbaarheid van Zeebrugge verder verbeteren.

Ringweg Oostende

Op vlak van mobiliteit blijft de Torhoutsesteenweg het zorgenkind van Oostende. Wie de stad binnenrijdt, moet er ellenlang aanschuiven en het kruispunt met de Elisabethlaan blijft een levensgevaarlijk punt. De Torhoutsesteenweg is een gewestweg. Tijdens de vorige legislatuur werden er plannen uitgewerkt om een tunnel onder het kruispunt van de Torhoutsesteenweg met de Elisabethlaan te realiseren, maar dit plan kreeg geen uitvoering. Hierdoor blijft het vraagstuk van de Torhoutsesteenweg onopgelost. AWV paste het kruispunt wel aan, maar het verbeterde allerminst de doorstroming. Het sluipverkeer is zelfs nog toegenomen.

Er moeten maatregelen genomen worden om het verkeer op de Torhoutsesteenweg te ontlasten en het kruispunt met de Elisabetlhaan verkeersveiliger te maken. Een oplossing kan gevonden worden in de aanleg van een ringweg die de Torhoutsesteenweg (ter hoogte van de Kromme Elleboog) verbindt met de Zandvoordeschorredijkstraat en van daaruit aansluit op de A10. Voka West-Vlaanderen vraagt de Vlaamse regering om deze piste verder te onderzoeken.

Omleidingsweg Diksmuide

Diksmuide is letterlijk gebouwd op een kruispunt. Al het verkeer van de twee belangrijke verbindingswegen N35 Veurne-Deinze en de N369 Ieper-Oostende moet door het centrum van de stad. Dit zorgt voor lange files, zeker tijdens de spitsuren. Daarom besliste de Vlaamse Regering al in 2008 om een zuidwestelijke omleidingsweg van 3 kilometer aan te leggen. Ten zuiden van de Eikhofstraat sluit de nieuwe weg aan op de N369 Woumenweg. Vanaf dit kruispunt loopt de weg ten zuiden van het industrieterrein Heernisse. Via een nieuwe brug over de Ijzer en een nieuwe tunnel onder de spoorweg loopt de weg verder, tot de aansluiting met de N35 Kaaskerkestraat.

Na jaren van vertraging en uitstel werd in mei 2020 eindelijk de eerste spadesteek gegeven. De eerste fase van de werken omvat het deel van de omleidingsweg tussen de spoorweg en de brug over de Ijzer. Tegen het najaar van 2021 zou de eerste fase afgerond moeten zijn. Daarna volgt de tweede fase van de werken tussen de Kaaskerkestraat en de spoorweg. Voka West-Vlaanderen is tevreden nu er na vele procedures eindelijk op het terrein werk zal gemaakt worden van deze verkeersknoop en dringt aan op een strikte timing van de werken. Er is de voorbije jaren al genoeg vertraging opgelopen. Voor Diksmuide en de ondernemingen in de regio is de aanleg van de ringweg immers van levensbelang. De ringweg zal ervoor zorgen dat het zware en doorgaande verkeer voor een groot stuk uit het centrum verdwijnt. Zo zal het verkeer veel vlotter kunnen doorstromen. Dit zal niet enkel voor de bedrijven van het vlakbij gelegen bedrijventerrein Heernisse een grote vooruitgang betekenen, maar ook voor de hele omliggende regio.

Mobiliteit in en rond Tielt

In de regio Tielt verloopt de mobiliteit reeds jaren bijzonder stroef. De ring rond Tielt werd nooit volledig afgewerkt. Zo is de reservatiestrook op het gewestplan van 1979, de zogenaamde zuidwestelijke ontsluiting, nooit gerealiseerd. Ondertussen nam het verkeer in en rond Tielt verder toe. Het zwaar verkeer wordt uit de kern van de stad geweerd, waardoor de rest verder onder druk komt te staan. De industriezones Huffeseele en Tielt-Noord krijgen er een uitbreiding bij. Ook in de naburige gemeente Meulebeke staat er een nieuw bedrijventerrein, Haandeput in de steigers.

Deze nieuwe ruimtelijke ontwikkelingen zorgen voor bijkomende druk op het bestaand wegennet. In het verleden werd er een beperkte mobiliteitsstudie uitgevoerd. De resultaten van deze studie zijn niet meer actueel, gelet op de bijkomende verkeersdrukte en de nieuwe bijkomende ruimtelijke ontwikkelingen. Bovendien zorgen de N35 en de N37 voor bijkomend, vaak doorgaand, verkeer gelet op de centrale ligging van de stad in de driehoek Brugge-Kortrijk-Gent.

Voka West-Vlaanderen wil dat er een nieuwe allesomvattende verkeersstudie voor Tielt en omgeving uitgevoerd wordt die de huidige en toekomstige verkeersstromen in kaart brengt en gerichte infrastructurele oplossingen vooropstelt. De Vlaamse overheid moet de nodige middelen voorzien om de nodige werken tijdens deze legislatuur te kunnen aanvatten.

Op- en afrittencomplex E17 - N382 Waregem

Het op- en afrittencomplex van de E17 met de N382 in Waregem is sterk verzadigd, vaak met een weerslag bij piekmomenten tot op de E17. Dit zorgt voor heel wat verkeersellende: moeilijke doorstroming naar de omliggende bedrijventerreinen, hinder voor het openbaar vervoer, onveilige situaties voor de zwakke weggebruikers.

Via de realisatie van de eerste DDI (Diverging Diamond Interchange) in Vlaanderen wil AWV de moeilijke verkeerssituatie verbeteren. De omliggende kruispunten werden reeds aangepast. Rest nog de realisatie van de DDI en een fietsbrug over de E17.

Voka West-Vlaanderen vraagt om de voorliggende plannen voor de DDI en de fietsersbrug volgens de planning in 2020 uit te voeren. De nodige budgetten werden hiervoor gereserveerd in het GIP.