De voorbije weken kwamen zowel de Europese Commissie, het IMF, de OESO, het Planbureau als de Nationale Bank met updates van hun economische vooruitzichten.
De rode draad door die vooruitzichten is onzekerheid. Enerzijds is er opluchting over de dalende energieprijzen en de afkoelende inflatie, anderzijds is er ook het besef dat de grootste impact van de renteverhogingen door de centrale banken nog moet doorkomen.
Voeg daaraan toe dat delen van de wereldeconomie nog altijd in herstelmodus zitten na de coronacrisis en dat de geopolitieke situatie moeilijk te voorspellen blijft. Al die elementen samen creëren een hoogst onzeker economisch plaatje.
Magere groei
Tegen die achtergrond gaan de internationale organisaties uit van magere, maar positieve economische groei in de komende jaren, met op korte termijn vooral negatieve risico’s rond dat scenario. Vooral de impact van het strakkere monetaire beleid overschaduwt de vooruitzichten.
Het voorbije anderhalve jaar verhoogden centrale bankiers in de meeste industrielanden hun beleidsrentes spectaculair (en vooral duidelijk sneller dan in het verleden). De impact daarvan op de kredietverlening, de bedrijfsinvesteringen en de vastgoedmarkt begint stilaan duidelijk te worden, maar een groot deel van die impact moet nog komen. Dat plaatst sowieso een belangrijke rem op grote delen van de wereldeconomie.
België doet (voorlopig) beter dan gevreesd
De Belgische economie hield de voorbije winter opmerkelijk goed stand. Het eerder gevreesde recessiescenario werd vermeden, en de groei in de eerste maanden van dit jaar was bij de betere van Europa. Die groei was vooral te danken aan de sterke gezinsbestedingen, dankzij de sterke loonstijgingen door de automatische loonindexering.
De vraag is wel hoe duurzaam die groeicijfers zijn. Via de sterke loonstijgingen en het grote begrotingstekort werd de groei de voorbije jaren ondersteund, maar de terugslag daarvan via de negatieve impact van de verslechterde concurrentiepositie en van de noodzakelijke besparingsinspanningen om de overheidsfinanciën terug op de rails te krijgen, moet nog komen. De recente betere groeicijfers zijn allicht een tijdelijk fenomeen, waarvan de rekening nog moet volgen.
Industrie en bouw
Daarnaast worden de economische vooruitzichten overschaduwd door de ontwikkelingen in de industrie en de bouw. Net als in de rest van Europa staat de industrie onder druk. De voorbije twaalf maanden nam de activiteit in de Belgische industrie al met 2,5% af, en de voorlopende indicatoren suggereren dat er nog meer slecht nieuws zit aan te komen. Dat is vooral verontrustend omdat de industrie doorgaans voorloopt op de rest van de economie.
Daarnaast begint ook in de bouw en de vastgoedsector de impact van de renteverhogingen stilaan door te komen. Het aantal nieuwe bouwvergunningen neemt duidelijk af, de kredietverlening vertraagt en de verkooptermijnen van woningen worden langer (wat allicht een voorbode is voor dalende huizenprijzen).
In een breder perspectief blijft het ook afwachten wat er zit aan te komen voor de bedrijfsinvesteringen. De aangetaste concurrentiepositie, de afnemende winstmarges en de fors hogere rentes zullen wegen op die bedrijfsinvesteringen. Dat is verontrustend op een moment dat we voor de digitale transitie, de duurzame transitie en de energietransitie net nood hebben aan een versnelling van de investeringen. Minder investeringen ondermijnen ons groeipotentieel op langere termijn.
Weinig inspirerende vooruitzichten
Net als op internationaal vlak, wijzen ook de vooruitzichten voor België op een periode van magere, maar net positieve economische groei. De gemiddelde raming van de hoger vermelde organisaties komt uit op een economische groei van 1,1% in 2023 en 1,4% in 2024.
De risico’s daarrond zijn allicht eerder neerwaarts gericht, vooral afhankelijk van hoe de Europese industrie verder evolueert en van hoe hard de impact van de renteverhogingen doorkomt. De inflatie koelt de rest van dit jaar verder af (tot zelfs 0% dit najaar), maar zou daarna terug opveren in 2024 (richting 3 à 4%).
De wereldeconomie, en in het zog daarvan ook de Belgische, lijkt wat richting te zoeken. Een recessie werd de voorbije winter vermeden (in de meeste landen, maar bijvoorbeeld niet in Duitsland), maar dat betekent nog niet dat we terug vertrokken zijn voor sterke economische groei. Het meest waarschijnlijke scenario voor de komende kwartalen is er één van aanmodderen.
