Vorige week lanceerde de Vlaamse regering met grote trom het nieuwe Flanders Technology & Innovation. Voka ziet 3 belangrijke werven voor het innovatiebeleid.
Met FTI plaatst Vlaanderen voor het brede publiek de spot op waar we vandaag in uitblinken: innovatie in bedrijven en fundamenteel onderzoek bij kennisinstellingen. Net als 40 jaar geleden moet ook deze editie van FTI de Vlamingen trots maken op waar onze bedrijven sterk in zijn. Het klopt, sinds 2021 behoren zowel Vlaanderen als België bij de Europese innovatieleiders, maar het zou een grote vergissing zijn om nu op onze lauweren te rusten.
Integendeel, innovatie en valorisatie worden nog belangrijker door de nieuwe uitdagingen die op ons afkomen, zoals duurzaamheid, vergrijzing en doorgedreven digitalisering. FTI moet daarom een nieuw startpunt zijn en de aanleiding om nog een tandje hoger te schakelen.
Voka ziet drie belangrijke werven voor het beleid.
De overheid moet de 1% drempel halen
In het recordjaar 2020 werd door de Vlaamse bedrijven, kennisinstellingen en overheid gezamenlijk 3,6% van het bbp geïnvesteerd in onderzoek en ontwikkeling. De overheidssteun gaat al jaren in stijgende lijn, maar toch zijn het vooral de bedrijven die investeren. De overheid bleef in 2022 met 0,89% nog steeds onder de 1% van het bbp, terwijl de ondernemingen met ruim 2,5% vlot over de 2% gingen.
Het overheidsaandeel dreigt echter opnieuw te zakken in 2023 en 2024, door het wegvallen van eenmalige middelen. Ook de overheid moet aan de 1%-norm voldoen. Daarom vraagt Voka in de volgende legislatuur een overheidsinspanning van minstens 750 miljoen euro waarvan het belangrijkste deel naar de bedrijven moet vloeien.
Maak voldoende innovatiemiddelen beschikbaar om de groene transitie te versnellen
Internationale specialisten voorspellen een verschuiving in de nood aan specifieke klimaattechnologieën, zoals groene brandstoffen en industriële processen. De industriële transitie moet versterkt worden door bijkomende middelen te voorzien voor O&O. Dat kan door bijkomend een derde van de bijkomende middelen (250 miljoen euro) voor te behouden voor cleantech en de industriële transitie.
Enkel zo kunnen we internationaal concurrentieel blijven tegen een achtergrond van permanent duurdere energie, schaarse grondstoffen en stijgende milieukosten. Het is evenwel belangrijk dat deze O&O sterk vraaggedreven is vanuit de bedrijven en niet te veel top-down gedirigeerd wordt.
Zorg voor een gelijk speelveld in Europa
De Europese staatssteunregels spelen in het nadeel van kleinere lidstaten zoals België. De grote buurlanden slagen er steevast in om allerlei uitzonderingen te bedingen zodat ze de staatssteunregels voor hun belangrijke economische sectoren kunnen omzeilen. Dat creëert een ongelijk speelveld. Bovendien gaat de Vlaamse overheid te restrictief te werk in de interpretatie van deze regels.
De opdracht voor Vlaanderen is duidelijk: weeg sterker op de Europese agenda en vermijd Europese goldplating op innovatievlak, waarbij wij als individuele regio de lat nog hoger leggen dan wat minimaal is afgesproken. Om duurzame innovatie voldoende kansen te geven is regelluwheid van groter belang dan een verabsolutering van het voorzorgsprincipe.
Hans Maertens, gedelegeerd bestuurder Voka vzw
